Inhoudsopgave:
Wat is een user interface?
De user interface (UI), ook wel gebruikersomgeving genoemd, is de lay-out van een systeem, applicatie, website of deel van een machine. Dit is dus de visuele vorm waarin de gebruiker het product of de dienst te zien krijgt, en de tools waarmee hij er gebruik van maakt. Een UI kan zowel fysiek als digitaal zijn.
Een voorbeeld van een fysieke UI is het dashboard, de handrem en de versnellingsbak van een auto, of de cockpit van een vliegtuig, met alle benodigde knoppen om het voertuig te bedienen. Bij een digitale UI gaat het meestal om grafische elementen (Graphic User Interface), ontwikkeld met behulp van programmeertalen zoals HTML, CSS, YUI en jQuery. Een UI moet zo ontwikkeld worden dat het systeem of product duidelijk, precies, logisch, flexibel en aantrekkelijk is.
Opmerking: in dit artikel hebben we het over digitale user interfaces. Fysieke UI’s zijn alleen vermeld voor de volledigheid.
Er bestaan vijf soorten digitale user interfaces:
- Command line interface (CLI)
- Text user interface (TUI)
- Graphical user interface
- Natural user interface
- Brain–Computer Interface (BCI)
Command line interface (CLI) (opdrachtregelinterface): dit is de oudste soort interface nog in gebruik. Bij deze interface moet de gebruiker commando’s en instructies typen. De commando’s moeten in American Standard Code for Information Interchange (ASCII) getyped worden. CLI vergt de nodige technische kennis en wordt eigenlijk alleen maar gebruikt door programmeurs. Hoewel deze interface in de praktijk nog maar weinig gebruikt wordt, bieden de besturingssystemen van de meeste grote merken, zoals Linux, Mac en Microsoft, nog steeds de mogelijkheid om in CLI te werken.
Voorbeeld van een command line interface:
Text user interface (TUI) (tekstuele gebruikersomgeving): dit is een interface die vergelijkbaar is met CLI, maar dan moderner en eenvoudiger. Een andere naam voor deze interface is character-based user interface (CBUI). De commando’s worden ook bij deze soort interface gegeven door middel van het toetsenbord. Er is echter geen kennis van programmeertalen nodig. De gebruikers kunnen data en commando’s direct invoeren in een formaat dat voor mensen begrijpbaar is. Een TUI is niet meer de meest voorkomende interface, maar wordt nog wel gebruikt bij allerlei administratieve toepassingen, zoals financiële systemen, en bij de afstelling van televisies en videospelers. Een bekend voorbeeld van een TUI zijn de IBM-mainframecomputers.
Voorbeeld van een text user interface:
Graphical user interface (grafische gebruikersomgeving): met dit soort interface is er een grote sprong gemaakt in de evolutie van gebruikersomgevingen. Het is tot op de dag van vandaag de meest gebruikte interface. Er wordt zowel gebruik gemaakt van het toetsenbord als van de muis. De gebruiker ziet ook grafische elementen, bijvoorbeeld in de vorm van knoppen en menu’s. Op tablets en mobiele apparaten worden het toetsenbord en de muis vervangen door een touchscreen.
Natural user interface: dit is de meest intuïtieve soort interface die tegenwoordig beschikbaar is. Natural verwijst naar de natuurlijke manier waarop mensen gebruik kunnen maken van systemen met een natural user interface. Dit gebeurt namelijk door middel van gebaren of de stem. Voorbeelden van systemen die gebaren kunnen herkennen en verwerken zijn de Nintendo Switch en Xbox Kinect. Als het systeem met de stem bediend wordt, spreekt men ook wel van een voice user interface. Voorbeelden daarvan zijn Siri en Alexa, maar ook bijvoorbeeld systemen voor voice picking.
Brain-Computer Interface (BCI): dit is de meest innovatieve soort interface. Hierbij wordt het menselijk brein gelinkt aan een systeem voor artificial intelligence. BCI wordt vaak gebruikt voor de bediening van protheses.
Interessant: er wordt vaak gedacht dat de beroemde natuurkundige Stephen Hawking gebruik maakte van BCI. Dit is echter niet zo. Hawking stuurde zijn spraakcomputer aan door middel van kleine bewegingen in zijn gezicht.
Veelvoorkomende fouten die gemaakt worden bij de ontwikkeling van een user interface
De lay-out van een interface is van groot belang. Potentiële klanten zien ook liever een mooie, strak ingerichte etalage dan eentje met oude paspoppen en vervaagde posters. Hetzelfde geldt voor digitale interfaces. Een systeem dat rechtstreeks uit de negentiger jaren lijkt te komen zal minder aanslaan dan een modern ogend systeem. Dit zijn een paar van de meest voorkomende fouten die gemaakt worden bij UI:
De software werkt niet met het geïnstalleerde besturingssysteem
Sommige softwaresystemen zijn specifiek gemaakt voor gebruik met een bepaald besturingssysteem, zoals Windows, Linux of macOS, maar ook Android of iOS. Het is dus belangrijk na te gaan of de gekozen software compatibel is met het besturingssysteem van het apparaat waarop ze gebruikt zal worden. Anders is het erg waarschijnlijk dat de interface er niet meer mooi uitziet, of zelfs onbruikbaar wordt. Bijvoorbeeld: de meeste documentbeheersystemen zijn gemaakt voor gebruik met Windows en Android, maar veel bedrijven die met grafisch design bezig zijn gebruiken macOS. Dit soort bedrijven moeten dus extra aandacht besteden aan de compatibiliteit, voordat ze een documentbeheersysteem aanschaffen.
Een ander belangrijk thema is tegenwoordig dat systemen responsive moeten zijn. Als een picker in het magazijn bijvoorbeeld een bestelling gaat halen, moet hij of zij het ERP-systeem op de mobiele telefoon of tablet kunnen raadplegen. Hierbij moet de interface ook op dit scherm duidelijk zijn. Het heeft immers andere afmetingen dan het computerscherm waarop kantoormedewerkers het systeem raadplegen.
De gekozen knoppen zijn verwarrend vanwege hun innovatieve karakter
Een nieuw systeem of product dat op de markt komt, moet zo intuïtief mogelijk te bedienen zijn. Vooral de front-end voor klanten is belangrijk. Dit is namelijk waar een bedrijf zijn geld uit haalt. Als een bedrijf een webshop opzet, is het bijvoorbeeld van essentieel belang om de knoppen zo te kiezen dat de klant begrijpt wat er gebeurt als hij of zij erop klikt. Je kan de winkelmand wel een innovatieve naam geven, maar dit zal een averechts effect hebben als klanten deze hierdoor niet weten te vinden.
Alles op één beeldscherm willen tonen
Software, applicaties en websites worden steeds eenvoudiger ingericht. Studies hebben namelijk aangetoond dat het menselijk brein maar een bepaalde hoeveelheid informatie tegelijkertijd aankan, en dat bezoekers of gebruikers afhaken als deze grens overschreden wordt.
Vaak is het voor bedrijven erg moeilijk beslissingen te nemen over wat dan wel en wat juist niet te tonen op een webpagina of in software of een applicatie. Toch is het belangrijk een evenwicht te vinden tussen volledigheid en een goed overzicht. Bijvoorbeeld: een bedrijf wil de klantenservice helpen bij het oplossen van klantvragen en problemen. Daarom vraagt het aan de softwareontwikkelaars om in het CRM-pakket alle mogelijke scenario’s en hun vervolgacties op te nemen. Om de exacte situatie en oplossing te bepalen, moeten werknemers echter zoveel data invoeren, dat ze het vaak in de tussentijd al hebben opgegeven. Hetzelfde kan gebeuren bij een werknemer die een incident moet melden in een chemisch bedrijf: door de grote hoeveelheid details die wordt gevraagd haakt de medewerker af, waardoor het incident niet wordt gemeld.
Om dit te voorkomen moeten bedrijven te rade gaan bij de feitelijke gebruikers van het systeem: de werknemers of de klanten. Zo krijgen ze input over de hoeveelheid informatie die zij aankunnen, waardoor het systeem in de praktijk goed zal werken en daadwerkelijk gebruikt wordt.
Wat is het verschil tussen user interface en user experience?
User experience (UX) en user interface (UI) zijn termen die nauw verband met elkaar houden. Ze betekenen echter niet helemaal hetzelfde. De UX verwijst namelijk naar het gevoel dat een gebruiker overhoudt na het gebruik van een dienst of product, zowel fysiek als digitaal. Bij UX wordt daarom meer aandacht besteed aan de functionaliteit van de dienst of het systeem. Bij de ontwikkeling van een user interface is vooral het esthetische aspect belangrijk. Onderstaande tabel geeft de verschillen nog eens weer:
| User experience (UX) | User interface (UI) | |
|---|---|---|
| Concept | Het gevoel bij het gebruik van een dienst of product. | Het uiterlijk van een dienst of product, gemaakt om mooi, leuk of nuttig gevonden te worden. |
| Focus | Focus op de gebruikservaring van een klant of medewerker. Er wordt voor gezorgd dat het product of de dienst zonder problemen kan worden gebruikt en de resultaten oplevert die de klant verwacht, of eventueel de verwachtingen overtreft. | Focus op een systeem of product dat de klant mooi vindt. |
| Hoe werkt het? | Het product of de dienst wordt zo ontwikkeld dat de gebruiker er vlot mee om kan gaan en dat het bedrijf zijn doelstelling behaalt (verkoop, dataverzameling, etc.). | Visuele elementen (zoals kleuren, typografie, animaties, afbeeldingen en video’s) worden op zo’n manier gecombineerd dat de gebruiker ze mooi of leuk vindt. |
| Doel | Ervoor zorgen dat de gebruiker het product of de dienst als goed ervaart dankzij de efficiëntie ervan. | Ervoor zorgen dat de gebruiker de omgeving mooi of leuk vindt. |