Wat wordt er precies bedoeld met dataportabiliteit?
De term dataportabiliteit kan gedefinieerd worden als overdraagbaarheid van persoonsgegevens aan de betrokkene. Dataportabiliteit is een nieuw consumentenrecht onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Het recht is wel alleen van toepassing op digitale gegevens, die op aanvraag van de consument, of ten minste met zijn expliciete toestemming, verzameld of verwerkt zijn.
Waarom werd het recht op dataportabiliteit ingesteld?
Het idee achter het nieuwe recht is dat een consument kan eisen om zijn gegevens in een bruikbaar formaat in handen te krijgen. Hiermee heeft de consument meer controle op welke gegevens hij met welke partijen deelt. Bovendien maakt het hem ook gemakkelijker om van product of dienst te veranderen. Voorheen gebeurde het nogal eens dat consumenten een vendor lock-in ervoeren. Hierbij zorgde het vasthouden van bepaalde gegevens door een verkoper ervoor dat ze moeilijker bij een andere partij konden aankopen. Wanneer een gsm-fabrikant het bijvoorbeeld niet mogelijk maakt om contactgegevens op te slaan op de SIM-kaart, moet de klant deze gegevens manueel overzetten bij de aankoop van een ander merk telefoon. Dit weerhoudt mensen ervan om te veranderen van merk.
Hoe verzekert een bedrijf dataportabiliteit?
De naleving van het recht op dataportabiliteit begint met de toepassing van een goed beleid. Er moet worden vastgelegd dat er in principe nooit bezwaren mogen optreden voor het verschaffen van persoonsgegevens aan een consument. De AVG is niet echt eenduidig over uitzonderingen, maar er kunnen twee mogelijke redenen voor een (gedeeltelijke) weigering worden afgeleid:
- De klant vraagt om een verwerkt eindproduct in handen te krijgen.
- Het bedrijf is technisch niet in staat om de gevraagde informatie in bruikbaar formaat aan te leveren.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan een website. Wanneer een klant persoonsgegevens verschaft voor de ontwikkeling van zijn website, kan hij van de websitebouwer wel eisen om deze oorspronkelijke gegevens in handen te krijgen, maar krijgt hij niet per sé de hele website in handen. Alles wat met het creatieve proces van de websitebouwer te maken heeft, zoals broncodes en zelfgemaakt foto’s of filmpjes, vallen niet onder het recht op dataportabiliteit.
Hoewel de AVG bedrijven verplicht om gegevens in bruikbaar formaat aan te leveren, stelt ze ook dat “het recht […] voor de verwerkingsverantwoordelijke geen verplichting [mag] doen ontstaan om technisch compatibele systemen voor gegevensverwerking op te zetten of te houden” (overweging 68). Deze schijnbare tegenstelling leidt zonder twijfel tot heel wat verwarring, maar toch zijn ze verenigbaar. Het komt erop neer dat een bedrijf de informatie bruikbaar moet maken in de mate waarin dat technisch mogelijk is. Vanuit de CRM-module in het ERP-systeem kunnen klantengegevens namelijk zonder veel moeite naar een Word- of PDF-bestand geëxporteerd worden. De gegevens uit een Document Management Systeem bestaan dan weer vaak in standaardformaten. Als een (ex-)leerling echter om video’s vraagt die de school ooit over hem of haar heeft gemaakt, is de school niet verplicht om deze om te zetten naar het specifieke formaat waarin de leerling dit wenst.
